köşkvefatmanşetsportrafikkazaeğitim
DOLAR
32,3289
EURO
35,0655
ALTIN
2.299,69
BIST
9.044,96
Köşk Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Köşk
Açık
27°C
Köşk
27°C
Açık
Cuma Parçalı Bulutlu
29°C
Cumartesi Az Bulutlu
28°C
Pazar Açık
29°C
Pazartesi Az Bulutlu
28°C

Kırmızı Altın’da son durum

Köşk, Çiftlik mahallesinde ikamet eden ve 30 yıldır tarımla uğraşan Mustafa Çavuş İle 2020 yılının domates sezonu ve hasadı hakkında görüştük.

Kırmızı Altın’da son durum
9 Temmuz 2020 19:03
A+
A-

Üretimden, tüketiciye ulaşma noktasında başta ekonomik olmak üzere domates sezonunda yaşanan tüm süreci değerlendiren Çiftçi Mustafa Çavuş, kurutma pazarının domatese olan rağbeti sayesinde fiyatların yükseldiğini belirterek sezon sonuna kadar 1 TL’nin altına düşmemesi konusunda temennide bulundu. Domatesin kontrollü ekim ve kooperatifleşme ile aracının ortadan kaldırılarak üreticinin yüzünü güldürecek fiyatların olabileceğini de dile getirdi.

Sezon başında fiyatlar nasıldı ve şimdi ne kadar?

Domates sezonunun başında kilosu 1.20 TL’den satışa başlamıştı. Sonrasında 80 kuruşa kadar geriledi. Bu günlerde 1 TL’den satışlar yapılıyor. Dolar kuru gibi her an dalgalı seyri devam ediyor.

Bu fiyat dalgalanması ile baş etmek için çözüm var mı?

Kesinlikle var. Kontrollü ekim ile bu dalgalanmanın önüne geçileceğini düşünüyorum. Kontrollü ekim, her çiftçinin tarlasının m²’sine göre ekmesi demek. Diyelim çiftçinin 10 dönüm tarlası var. Ama domates bu sezon çok para edecek hissiyatıyla 50-80 dönüm tarla kiralayarak domates ekiyor. Bu da beklediğini karşılayamıyor. Daha çok üretim yapılması daha çok para kazanılacağı anlamına gelmiyor.

Bu yıl Çiftlik Mahallesinde ne kadar bir rekolte elde edildi ve hangi domates cinsi tercih ediliyor?

Çiftlik Mahallesinde yıllık yaklaşık olarak 2.000 dönüm araziye domates ekiliyor. Görmüş olduğunuz Açık Domates Pazarından günde şu anda 600 ton domates çıkışı gerçekleştiriliyor. Büyükşehirlere, hallere, oradan da ihracat ile yurt dışı pazarına ulaşıyor. Kurutmalık ve yerel pazarda satılan domatesin de üretimi ayrı yapılıyor. Yuvarlak domatesin yağmur ve havalardan çok etlenmesi sebebiyle çiftçilerimiz daha dayanıklı olduğu için sivri domates üretimine yöneldi. Üreticiyi esasen fiyat konusunda ayakta tutan kurutma pazarındaki taleptir. Bu gün 1 TL’ye satılan domates fiyatını bu seviyelerde tutan, kurutmacıların toptan 80 kuruştan alıcı olarak talepte bulunmasıdır. Kurutmacılar şu anda domatesin arz-talep dengesinin başrolü konumunda.

Çiftlik Mahallesinde yaşayan vatandaşlar domates hasadını kendileri mi yapıyor?

Mümkün değil. Çok büyük miktarda ekimler yapıldığından dolayı domates toplama işinde de büyük bir iş gücü potansiyeli var. Bundan dolayı domates sezonunda genel olarak Çiftlik Mahallemize İzmir’in Torbalı ilçesi başta olmak üzere çevre illerden mevsimlik işçiler geliyor ve hasadımızı bu şekilde tamamlıyoruz.

Pandemi sürecinin domateste olumlu-olumsuz etkisi var mı?

Çok fazla etkilemedi diyebiliriz. Zaten çiftçilerin serbest çalışma durumundan dolayı üretici iş takibini rahatlıkla devam ettirdi. Pandemi sürecinde sokağa çıkma yasağı sonrasında tüketiciden talep artınca domates, piyasada bir canlılık kazandı. Hafta sonu uygulanan yasaklarda elde biriken domates olması da sadece fiyatların biraz düşmesine neden oldu. Aydında pandemi yasak sürecinin kısa sürmesi bizleri çok sevindirdi.

Yerel pazarın perakende fiyatları ile toptan fiyatı birbiriyle orantılı mı?

Hayır. Yerel pazarda satılan domates fiyatlarının 3-4 TL gibi yüksek olmasının tek sebebi aracılardır. Çünkü üreticiden, çiftçiden 1 TL’ye alınan domates aracıların olmasından dolayı pazarda yüksek fiyatlara ulaşıyor. Domatesin para etmesi, alın teri sahibi olan üreticinin ciddi anlamda para kazanabilmesi için aracının ortadan kalması gerek. Şu an mahallemizde kooperatifimiz var fakat ilgilenecek, elini taşın altına koyabilecek bir yönetimin olması gerekiyor. Kooperatifin canlanmasıyla üretici 2 TL ve üzerinden aracı olmadan satış yapabilir. Bunun dışında fiyatların yükselmesi beklenemez.

Üreticiyi etkileyen başka faktörler bulunuyor mu?

Üretici kasa darası konusunda çok mağdur. Nasıl mı? 1 adet domates kasası boş olarak 1,5 kg geliyor. 1 kamyon 1.000 adet domates kapasitesine sahip. Üreticiden mal alan alıcılar 1 kamyon domates ağırlığından 1,5 kilo kasa darası düşmek yerine 1 adet boş kasayı 3 kg’dan hesaplayarak ödeme yapılıyor. Üretici bir kamyon domateste yaklaşık 4.000- 5.000 TL zarar uğratılıyor. Çünkü alıcı yapmış olduğu bu farklı domates kasası uygulamasından dolayı hale götüreceği malın tüm giderlerini üreticinin parasını kasarak karşılamış oluyor. Yetkililerden bu konuda acil önlem talep ediyoruz. Bir başka şikâyet işçi ücretlerinin yüksek farklılık göstermesi; domates toplayıcılarının 80 TL, çekici diye tabir ettiğimiz işçi ücretinin de 120 TL olması. Bu fiyatlarda da değişiklik çok fazla olmakta.

Son olarak domates yetiştirmek zor mu?

Tabi ki de adeta bebek yetiştirir gibi zor ve meşakkatli bir uğraş. Düşünün 28 Ocak’tan bu güne kadar çocuk büyütür gibi ilgileniyoruz.